سلام. از اظهار نظرتان ممنون. چند نكته درباره اين يادداشت درخور ذكر است:

1. مشكلي كه نحوه سخن گفتن اهل تصوف و عرفان دارد، اين است كه ديگران را به خامي و حماقت متهم مي كنند و خود را پخته و عقل كل مي شمارند. آنچه مسل‍ّم است، اين است كه دين اسلام سهله و سمحه است و پر پيچ و خم نيست تا مردم را چون كوري تصور كنيم كه نياز باشد، كساني آنان را عصاكشي كنند. دين همه را به تدبّر و تعقل فراخوانده و از تقليد كوركورانه و تبعيت دستورالعمل هاي من درآوري اشخاص بر حذر داشته است.

2. آنچه كه من گفته ام، توصيه‏هايي است كه در آيات و روايات منعكس است و چيزي نيست كه از ناحيه خودم اظهار شده باشد تا تكيه بر سخن من جايگاه پيدا كند؛ به علاوه من ديگران را توصيه كرده‏ام، سخن هيچ كسي را كوركورانه نپذيرند و اين شامل سخن خود من هم مي شود؛ بنابراين تكيه كوركورانه بر سخن من نيز خطاست.

3. من بيگانه با كتاب‏هاي سير و سلوك نيستم؛ اما من مطالعه كتاب‏هايي نظير گناهان كبيره دستغيب را از آنها سودمندتر مي‏دانم؛ چون در چنين كتاب‏هايي طي طريق دين پر پيچ و تاب معرفي نشده است؛ به علاوه مطالب آن من‏درآوردي نيست؛ بلكه متكي بر آيات و روايات است.

4. حتماً توجه داريد كه طي طريق‏هاي پر پيچ و تاب عرفاني سير و سلوك كار هركسي نيست و آناني كه آن را عوامانه كرده‏اند، عوام‏فريبي مي‏كنند. برخي مثل آيت الله قاضي بر اين نظر بود كه مجتهدان شايسته اين امرند؛ نه عوام. بنابراين ما به توصيه خود كساني كه طرف‏دار سير و سلوك عرفاني هستند، نبايد عوام را به طي سير و سلوك عرفاني توصيه كنيم. مردم به همان واجبات و نهايتاً مستحباتشان عمل كنند، كافي است.

5. چرا تصور مي‏فرماييد، سخني را كه من گفته‏ام، در صحت و سقم آن نيانديشيده‏ام و به تعبير شما مضمضه نكرده‏ام. آنچه را كه من گفته‏ام، سخن بسياري از اهل دانش و پژوهش است. شما بهتر بود، به جاي اين كه بفرماييد، بايد سخن شما را اهلش تأييد كنند، مي فرموديد، تو چه دليلي بر اين سخن خود داريد. من تصور مي‏كنم، نبايد ديگران را مقلد بخواهيم؛ بلكه بايد محقق بخواهيم. ما بايد به جاي مريدپروري، محقق‏پروري كنيم.

به هر حال باز از شما تشكر مي‏كنم و آرزوي توفيق بيش از پيش براي شما دارم.