عشق بدعت نیست.

برخی تلاش فراوان دارند که عشق و عرفان را امری بدعت‏آمیز و خلاف سنت اسلام معرفی کنند. من برای ردّ این پندار تا کنون دو پست «مقام حضرت عشق علیه السلام» و «حب مقدس و نا مقدس در قرآن» را نوشته‏ام و اینک در اینجا می‏خواهم روایتی را بررسی کنم که برخی با دستاویز قراردادن آن سعی دارند، به کسانی که از عشق و عرفان سخن می‏گویند و طرف‏داری می‏کنند، سخت بتازند و حتی آنان را به زشت‏ترین نام‏ها نظیر خر و گاو و سگ بخوانند و دهان به فحاشی بر ضد آنان بگشایند. تأسف‏آور این که سعی می‏کنند، چنین رفتار زشتی را با مؤمنان سیره خدا و رسول(ص) و ائمه(ع) قلمداد کنند.

1. اصل روایت
عن محمد بن یحیى ، عن محمد بن الحسین ، عن أحمد بن محمد بن أبی نصر عن داود بن سرحان ، عن أبی عبد الله علیه السلام قال : قال رسول الله صلى الله علیه وآله: إذا رأیتم أهل الریب و البدع من بعدی فأظهروا البراءة منهم و أکثروا من سبهم، و القول فیهم و الوقیعة، و باهتوهم کیلا یطمعوا فی الفساد فی الاسلام، و یحذرهم الناس ولا یتعلموا[ن] من بدعهم یکتب الله لکم بذلک الحسنات و یرفع لکم به الدرجات فی الاخرة»(الکافی ج 2 ص 375؛ بحار الأنوار - العلامة المجلسی ج 17 ص 202 )؛ هرگاه بعد از من اهل شک و بدعت را دیدید، از آنان اظهار بیزاری کنید، بسیار به آنان دشنام دهید، آنان را سرزنش کنید، عیب آنان را بگویید(غیبت کنید) و آنان را سراسیمه کنید تا هوس تبهکاری در اسلام پیدا نکنند و مردم از آنان دوری کنند و چیزی از بدعت خود را به مردم یاد ندهند. خدا با این کار برای شما حسنات می نویسد و درجات شما را در آخرت بالا می برد.

2. شرح علامه مجلسی
مجلسی در شرح این حدیث چند نکته را به این قرار بیان کرده است:
1. معنای «اهل الریب»: مراد از «اهل ریب» کسانی اند که در دین تشکیک می‏کنند و با القای شبهه مردم را به شک می‏افکنند. برخی نیز گفته اند: مراد کسانی‏اند که پایه دینشان بر گمان‏ها و وهم‏های باطل است؛ مانند علمای مخالف اسلام. نیز احتمال دارد، مراد از انان تبهکاران و متظاهران به تبهکاری باشد؛ چون آن از اموری است که مردم را در دین خود مردد می سازد.
2. معنای «بدعت»: بدعت عبارت از کاستی یا افزونی در دین است(المصباح). به نظر من بدعت در دین عبارت است از آنچه بعد از حضرت رسول(ص) به وجود آمد و هیچ نصی(آیه و حدیثی) در خصوص آن نقل نشده و داخل در عمومات نصوص نیز نیست یا درباره آن نهیی به طور خاص یا عام نقل شده است. به این ترتیب بدعت شامل چیزی نمی‏شود که داخل در عمومات نصوص است؛ مثل ساختن مدارس و نظایر آن که داخل در عمومات سکنی دادن مؤمنان و کمک کردن به آنان است یا مانند نوشتن برخی از کتاب‏های علمی برای مؤمنان که در زمینه علوم اسلامی است یا مانند لباس ها و غذاهای جدیدی که در زمان حضرت رسول(ص) نبوده و نهیی درباره آنها نرسیده که اینها داخل در عمومات امور حلال می شود؛ اما شکل خاص دادن به اموری که انجام آن به طور عام خوب است، بدعت است. برای مثال نماز خوب است و انجام آن در هر وقتی مستحب است؛ اما این که عمر رکعات خاصی را (به نام نماز تراویح) به شکل خاصی در وقت خاصی معین کرده است، بدعت است. خلاصه امور جدیدی که در دین وارد شده و درباره آن نصی نرسیده، بدعت است؛ چه اصل آن جدید باشد یا خصوصیت آن.... بدعت جز بر حرام اطلاق نمی‏شود؛ چنان که حضرت رسول(ص) فرمود: «کل بدعة ضلالة وکل ضلالة سبیلها إلى النار»؛ هر بدعتی گمراهی و هر گمراهی راهش به آتش است. آنچه که عمر انجام داد، بدعتی حرام بود؛ چون پیامبر(ص) از به جماعت خواندن نافله(نماز مستحبی) نهی کرده بود....
شهید در کتاب قواعد خود می گوید: امور جدید بعد از پیامبر(ص) به اقسامی تقسیم می شود که به نظر ما نام بدعت جز بر مورد حرام آن اطلاق نمی شود. نوع اول، واجب، مانند نوشتن قرآن و حدیث در وقتی که بیم از بین رفتن آنها باشد... دوم، حرام، مانند مقدم داشتن غیر ائمه معصومین بر آنان و مناصب را از آنان گرفتن و والیان جور را بر ایشان رجحان دادن و باز داشتن آنان را از آنچه استحقاقش را داشتتد؛ کشتن شیعه و پراکنده و تبعید کردن آنان؛ به صرف بدگمانی به قتل رساندن؛ ملزم ساختن مردم به بیعت با فاسقان و تحریم کردن مخالفت با آنان؛ شستن در مسح؛ مسح کردن غیر پا؛ ... به جماعت خواندن نافله ها(نمازهای مستحبی)؛ اذان دوم در روز جمعه؛ حرام کردن دو متعه؛ شوریدن بر امام؛ ارث دادن به خویشان دور و بازداشتن از ارث خویشان نزدیک؛ ندادن خمس به اهلش؛ افطار کردن در غیر وقتش و ... سوم، مستحب و آن عبارت از مواردی است که ادله استحباب شامل آنها می شود؛ مانند ساختن مدارس و پل. چهارم، مکروه و آن عبارت از مواردی است که ادله کراهت شامل آنها می شود؛ مانند افزایش در تسبیح حضرت زهرا(س).... پنجم، مباح و آن عبارت از مواردی می شود که داخل در ادله اباحه می شود؛ مانند الک کردن آرد....
بدعت دو نوع است: بدعت هدایت و بدعت ضلالت. هرچه خلاف امر خدا و رسول(ص) باشد، مورد مذمت و انکار است و هرچه تحت عموم مستحبات قرار بگیرد و خدا و رسول(ص) به آن اجازه داده، مورد ستایش است و آنچه که خلاف شرع باشد، جایز نیست. رسول خدا فرمود: «من سن سنة حسنة کان له أجرها وأجر من عمل بها»؛ هرکه سنت نیکویی بنهد، پاداش آن و پاداش کسی که به آن عمل کند، از برای اوست، و در مقابل فرمود: «من سن سنة سیئة کان علیه وزرها ووزر من عمل بها»؛ هرکه سنت بدی بنهد، گناه آن و گناه کسی که به آن عمل کند، بر اوست، و این در مواردی است که بر خلاف فرمان خدا و رسول(ص) باشد.(النهایة)
3. معنای «سبّ»: مراد از سبّ اهل بدعت گفتن سخنی است که آنان را سبک کند. شهید ثانی گفته است: مقابله کردن با اهل بدعت با نسبتی درست است که راست باشد، نه دروغ ، ...امام صادق(ص) فرمود: «إذا ظاهر الفاسق بفسقه فلا حرمة له و لا غیبة»؛ هرگاه فاسق به فسقش تظاهر کند، حرمتی ندارد و غیبت او جایز است....
4. معنای «باهتوا»: باهتوا(سراسیمه کنید) یعنی آنان را با برهان های قاطع ملزم به پذیرش حق کنید و آنان را به گونه بکنید که سرگردان شوند و پاسخی پیدا نکنند....

3. توضیحی درباره سبّ
به نظر می رسد، دشنام اهل بدعت منوط به شروطی جایز است؛ چنان که در قرآن گروهی از کافران و منافقان حسب مورد چارپا و سگ و خر و چوب خشک نامیده شده اند. منتها باید به شروط آن توجه داشت و آن شروط عبارت اند از:
1. دشنام ذکر مطلبی دروغ و خلاف واقع نباشد؛ بلکه مطلبی راست مثل عیوبی که در بدعت گذار وجود دارد.
2. واقعاً شخص بدعت گذار باشد؛ یعنی سنتی را برخلاف اوامر خدا و رسول(ص) بنیان گذاشته باشد؛ نه این که هرکسی مخالف خودش را به بدعت گذاری متهم کند و بعد به او دشنام دهد. باید توجه داشت که اگر کسی سخن خود را به آیات و روایات مستند کرد، بدعت گذار نیست. می دانید که مجتهدها در عین حالی که همگی سخن خود را به آیات و روایات مستند می‏کنند، با هم در مواردی اختلاف نظر و فتوا دارند؛ اما همدیگر را به بدعت‏گذاری متهم نمی کنند. جهتش هم همین است که هریک از آنها برای نظر و فتوای خود شواهدی از آیات و روایات دارند.
3. نهی بدعت گذار مانند هر نهی از منکری باید مرحله به مرحله و از نرمی به شدت باشد. باید ابتدا با ادب و احترام و استدلال و بعد در صورت عدم تأثیر با اهانت و شدت ورزیدن باشد. ما ملاحظه می‏کنیم که خداوند در سوره طه حتی درباره فرعون به حضرت موسی و هارون می‏فرماید: اذْهَبا إِلى فِرْعَوْنَ إِنَّهُ طَغى (43)  فَقُولا لَهُ قَوْلاً لَیِّناً لَعَلَّهُ یَتَذَکَّرُ أَوْ یَخْشى (44)؛ به سوی فرعون بروید که او سرکشی کرده است. با او به نرمی سخن بگویید، شاید که پند گیرد یا از خدا بترسد.
4. باید احتمال تأثیر مثبت وجود داشته باشد؛ یعنی موجب شود، بدعت گذار از بدعت گذاری باز ایستد و مردم از پیرامونش پراکننده شوند؛ اما اگر دشنام دادن و اهانت به بدعت گذار او را جری تر کند و موجب شود که او به مقدسات ما دشنام دهد، نه تنها جایز نیست که حرام است؛ چنان که در قرآن آمده است: وَ لا تَسُبُّوا الَّذینَ یَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ فَیَسُبُّوا اللَّهَ عَدْواً بِغَیْرِ عِلْمٍ (انعام/108)؛ کسانی را که بت ها را پرستش می کنند، دشنام ندهید تا آنان نیز خدا را از روی ستم و نادانی دشنام دهند.
بنابراین هرگز پذیرفتنی نیست که تا اهل بدعتی را دیدیم با او به درشتی سخن بگوییم و حتی هیچ حدّی را در مورد او نگه نداریم و هرچه از دهانمان درآمد نثارش کنیم.

4. توضیحی درباره عشق
درباره عشق این نکات درخور توجه است:
1. لفظ عشق با معنای مثبت یعنی علاقه شدید به خدا و عبادت او در روایات ما آمده است و ما نمونه‏هایی از آن را در پست «مقام حضرت عشق علیه السلام» آورده‏ایم. بنابراین حتی لفظ عشق چیز جدید و نوآمدی نیست.
2. در قرآن اگرچه لفظ عشق نیامده‏است، اما معنای آن آمده‏است. عشق به معنای حب شدید است و در قرآن آمده است:  وَ الَّذینَ آمَنُوا أَشَدُّ حُبّاً لِلَّهِ (بقره، 165)؛ مؤمنان به خدا حبّ شدید دارند.
3. اگر در پاره‏ای از روایات عشق مورد مذمت قرار گرفته‏است، عشق به خدا نیست؛ بلکه عشق به جنس مخالف و در متابعت از هوی و هوس نفسانی است، به گونه‏ای که وصال به او هرکاری را برای عاشق مباح سازد. این در حالی است که نه تنها عشق که حتی حبّ به جنس مخالف اگر در متابعت از هوی و هوس باشد، مذموم است؛ چنان که در قرآن آمده‏است:  زُیِّنَ لِلنَّاسِ حُبُّ الشَّهَواتِ مِنَ النِّساءِ وَ الْبَنینَ وَ الْقَناطیرِ الْمُقَنْطَرَةِ مِنَ الذَّهَبِ وَ الْفِضَّةِ وَ الْخَیْلِ الْمُسَوَّمَةِ وَ اْلأَنْعامِ وَ الْحَرْثِ ذلِکَ مَتاعُ الْحَیاةِ الدُّنْیا وَ اللَّهُ عِنْدَهُ حُسْنُ الْمَآبِ (آل عمران/14)؛ شیطان حبّ خواسته های دنیوی مانند زنان و پسران و گنجینه های فراوان از طلا و نقره و اسب های نشان دار و چارپایان و مزرعه ها را آراسته است. آنها بهره زندگانی دنیاست و حال آن که بازگشتگاه زیبا نزد خداست.
5. چنان نیست که در آیات و روایات عبادت و اطاعات خدا تنها برای ترس از جهنم و طمع به بهشت تجویز شده باشد و اگر کسی خدا را برای حبّ و عشق به خود او عبادت و اطاعت کرد، سرزنش شده باشد. برخی تلاش دارند بگویند که عبادت و اطاعت در قرآن منحصر به این دو انگیزه است و ما ان شاء الله در پست‏های بعدی شواهد فراوانی را از آیات قرآن به دست خواهیم داد که این پندار را باطل می‏سازد. ما در اینجا به یک نمونه بسنده می‏کنیم. در این آیه‏ای که در پی می‏آید، اطاعت از خدا برای کسب رضای او مورد تأکید قرار گرفته‏است؛ نه برای طمع به بهشت:  لا خَیْرَ فی کَثیرٍ مِنْ نَجْواهُمْ إِلاَّ مَنْ أَمَرَ بِصَدَقَةٍ أَوْ مَعْرُوفٍ أَوْ إِصْلاحٍ بَیْنَ النَّاسِ وَ مَنْ یَفْعَلْ ذلِکَ ابْتِغاءَ مَرْضاتِ اللَّهِ فَسَوْفَ نُؤْتیهِ أَجْراً عَظیماً (نساء،114)؛ در بسیاری از درگوشی سخن گفتن‏های مؤمنان خیری نیست، مگر آن که به صدقه‏ای یا کار پسندیده‏ای یا آشتی برقرار کردن میان مردم فرمان دهد و هرکه آن را برای جستن رضای خدا انجام دهد، خدا به او پاداش بزرگی خواهد داد.

نظرهاي شما ( )

 (دوشنبه 86 مرداد 8 ساعت 5:43 صبح)

  حب مقدس و نامقدس در قرآن

یکی از دوستان حب را به طور مطلق مقدس تلقی می کند و در مقابل عشق را نامقدس. حال آن که چنین نیست. حب و عشق به طور مطلق نه مقدس اند و نه نا مقدس و قداست این دو واژه بستگی به این دارد که آیا به چه کسی یا چه چیزی تعلق پیدا می کند. ما برای نشان دادن این واقعیت در این پست واژه حب را در آیات قرآن بررسی می کنیم.

 1. اصول معناشناسی واژگان

پیش از معناشناسی واژه حب در آیات قرآن شایسته است، چند اصل معناشناختی را که در اینجا به کار می آید، یادآور شویم.

1.  1. توصیفی بودن معناشناسی

معنای واژگان متکی به تخیل ما نیست و ما از پیش خود نمی توانیم معنایی را به حلقوم واژه ای بریزیم. ما باید برای شناخت معنای هر واژه به موارد استعمال آن در میان اهل زبان و متون آنان توجه کنیم و معنایی که برای آن به دست می دهیم، مستند به موارد استعمال باشد؛ نه متکی به ذهن ما. به عبارت دیگر معناشناسی واژگان باید توصیفی و اخباری باشد؛ نه دستوری و انشائی.

1. 2. تعدد معنا در بسیاری از واژگان

چنین نیست که هر واژه ای دارای معنای واحدی باشد. بسیاری از واژگان نظیر واژه حب در استعمال مختلف به معانی مختلفی به کار می روند. از این رو درست نیست که ما یک نسخه کلی برای معنای چنین واژگانی بپیچیم و یک معنای معینی را برای آنها بیان کنیم.

1. 3. تنوع واژگان به لحاظ بار ارزشی

واژگان از نظر بار ارزشی سه نوع اند: برخی در تمام موارد استعمال بار منفی دارند؛ مثل واژه شیطان و جهنم و برخی در تمام موارد استعمال دارای بار مثبت اند؛ مانند الله و جنت و برخی نیز در برخی از موارد استعمال دارای بار منفی و در برخی از موارد استعمال دارای بار مثبت اند؛ مثل حب و عشق. به این ترتیب هرگز صحیح نیست که ما واژه حب را به طور مطلق دارای بار مثبت و واژه عشق را دارای بار منفی بدانیم.

1. 4. وابستگی معنای واژگان به موارد استعمال

هیچ واژه ای در زبان به تنهایی استعمال ندارد؛ بلکه به همراه واژگان دیگر استعمال می شوند. به تعبیر دیگر سیاقی که واژه در آن قرار می گیرد، معنای آن را مشخص می کند و صرف نظر از سیاق معنای مشخصی نمی تواند داشته باشد. اگر هم ما برای یک واژه به موارد استعمال آن توجه نمی کنیم، به این جهت نیست که ذات واژه دارای معناست؛ بلکه به این جهت است که موارد استعمال ما را به چنان معنایی توجه داده است؛ از این رو نمی توان برای معناشناسی یک واژه به طور مستقل و صرف نظر از موارد استعمالش اظهار نظر کرد.

 2. حب از نظر بار ارزشی

بار ارزشی حب بستگی دارد به این که از چه کسی و نیز به چه کسی یا چه چیزی و به چه منظور تعلق داشته باشد.

2. 1. حب مقدس

حب در موارد زیر در آیات قرآن دارای بار ارزشی مثبت است و می توان حب را در این موارد حب مقدس خواند:

الف. حب خدا به خلق: در آیاتی از قرآن افراد مؤمن محبوب خدا دانسته شده و از آنان حسب مورد به «تواب»(توبه کننده)، «متطهر»(پاکی جوینده از گناه)، «متوکل»(توکل کننده)، «متقی»(پرهیزگار)، «محسن»(نیکوکار) و «صابر»(شکیبا در راه خدا) نامیده شده اند؛ نظیر:

* إن الله یحب التوابین ویحب المتطهرین [ بقرة 222 ] ؛ خدا توبه کنندگان را دوست دارد و نیز پاکی جویندگان از گناه را.

* إن الله یحب المتوکلین [ آل عمران 159 ]  ؛ خدا توکل کنندگان به خود را دوست دارد. 

* فإن الله یحب المتقین [ آل عمران 76 ]  ؛ خدا پرهیزگاران از گناه را دوست دارد. 

* وأحسنوا إن الله یحب المحسنین [ بقرة 195 ]  ؛ نیکی کنید که خدا نیکوکاران را دوست دارد.

* والله یحب الصابرین [ آل عمران 146 ] ؛ خدا شکیبایان در راه خود را دوست دارد. 

ب. حب خلق به خدا: در آیاتی از قرآن از کسانی که حب به خدا داشته باشند، ستایش شده و اظهار گردیده است که خدا نیز به آنان حب دارد؛ نظیر:

* قل إن کنتم تحبون الله فاتبعونی یحببکم الله ویغفر لکم ذنوبکم والله غفور رحیم؛ (ای پیامبر) بگو اگر خدا را دوست دارید،  از من پیروی کنید تا خدا نیز شما را دوست داشته باشد و گناهانتان را بیامرزد. خدا آمرزنده و مهربان است.[ آل عمران 31 ]

* یا أیها الذین آمنوا من یرتد منکم عن دینه فسوف یأتی الله بقوم یحبهم ویحبونه أذلة على المؤمنین أعزة على الکافرین یجاهدون فی سبیل الله ولا یخافون لومة لائم ذلک فضل الله یؤتیه من یشاء والله واسع علیم؛ ای مؤمنان اگر از دین خود برگردید، خدا قومی را خواهد آورد که دوستشان داشته باشد و آنان نیز خدا را دوست داشته باشند. بر مؤمنان نرم و بر کافران(یعنی کسانی که از روی آگاهی و اختیار کفر می ورزند)، درشت اند و در راه خدا تلاش می کنند و از سرزنش هیچ سرزنش کننده ای بیم ندارند. آن لطف خداست. به هر که خوهد لطف می کند. خدا گشاینده و داناست.  [ مائدة 54 ] 

ج. حب خلق به خلق: در آیه ذیل حب انصار به مهاجرانی را ستوده است که زحمت مهاجرت از مکه به مدینه را بر خود هموار کرده بودند و در این راه اموال خودشان را از دست داده بودند تا پیامبر اسلام(ص) را یاری کنند.

* وَ الَّذینَ تَبَوَّؤُا الدَّارَ وَ الْإیمانَ مِنْ قَبْلِهِمْ یُحِبُّونَ مَنْ هاجَرَ إِلَیْهِمْ وَ لا یَجِدُونَ فی صُدُورِهِمْ حاجَةً مِمَّا أُوتُوا وَ یُؤْثِرُونَ عَلى أَنْفُسِهِمْ وَ لَوْ کانَ بِهِمْ خَصاصَةٌ وَ مَنْ یُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ فَأُولئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ؛ و کسانی از انصار که از قبل( یعنی قبل از به دست آمدن غنایم جنگ با بنی نضیر) مهاجران مکه را جای دادند و به پیامبر اسلام(ص) ایمان آوردند و در دل خود نیازی به غنایم جنگ با بنی نضیر احساس نکردند و مهاجران را بر خود در تقسیم غنایم ترجیح دادند، با این که خود به آن نیاز شدید داشتند. هر که طمع خود را نگه دارد، رستگار است.(حشر/9)

گفتنی است که تمام عنایم جنگ بنی نضیر میان مهاجران تقسیم شد، جز سه نفر از انصار که نیاز بسیار شدیدی داشتند.

د. حب خلق به پیروزی بر کافران: در آیه ذیل این که مسلمانان در جنگ احد دوست داشتند، بر مشرکان مکه پیروز شوند، خوب خوانده شده است. البته کسانی که در این جنگ فرمان پیامبر را نادیده گرفتند و سنگر خود را به منظور تصاحب عنایم رها کردند، مورد سرزنش قرار گرفته اند.

* ولقد صدقکم الله وعده إذ تحسونهم بإذنه حتى إذا فشلتم وتنازعتم فی الامر وعصیتم من بعد ما أراکم ما تحبون منکم من یرید الدنیا ومنکم من یرید الآخرة ثم صرفکم عنهم لیبتلیکم ولقد عفا عنکم والله ذو فضل على المؤمنین؛ خداوند به وعده خود عمل کرد و وقتی که شما آنان را به اذن خدا می کشتید، بر آنان پیروز کرد تا این که سست شدید و به نزاع پرداختید و سرپیچی کردید. بعد از آن که خدا آنچه را دوست داشتید، به شما نشان داده بود. برخی از شما دنیا را می خواستید و برخی از شما آخرت را. پس از آن خدا توجه شما را از آنان برگرداند تا شما را به مصیبت افکند و خدا از شما درگذشت و خدا به مؤمنان لطف دارد.  [ آل عمران 152 ]

 2. 2. حب نامقدس

حب در موارد فراوانی از آیات قرآن دارای بار ارزشی منفی و به تعبیر دیگر نامقدس خوانده شده است. چنان نیست که هر نوع از حب آدمی مقدس باشد. خدای تعالی فرمود:

* کتب علیکم القتال وهو کره لکم وعسى أن تکرهوا شیئا وهو خیر لکم وعسى أن تحبوا شیئا وهو شر لکم والله یعلم وأنتم لا تعلمون [ بقرة 216 ]؛ کارزار، اگرچه بر شما ناخوشایند باشد، بر شما واجب شد. بسا چیزی را شما دوست نداشته باشید؛ ولی برای شما بهتر باشد و بسا چیزی را دوست داشته باشید؛ اما برای شما بدتر باشد. خدا می داند و شما نمی دانید.

مهم ترین حب های نامقدسی که در آیات قرآن نام برده شده، به این قرار است:

الف. حب به بت ها: در آیه ذیل کسانی که بت ها را به عنوان شریک خدا برگزیده و آنها را دوست دارند، به عذاب الهی تهدید شده اند.

* ومن الناس من یتخذ من دون الله أندادا یحبونهم کحب الله والذین آمنوا أشد حبا لله ولو یرى الذین ظلموا إذ یرون العذاب أن القوة لله جمیعا وأن الله شدید العذاب؛ برخی از مردم چیزهایی را شریک خدا گرفته اند و آنان را مانند خدا دوست دارند؛ اما مؤمنان خدا را بسیار دوست دارند. کاش این کسانی که ستم کردند، عذاب را می دیدند. می دیدند که قدرت به طور مطلق برای خداست و خدا به سختی عذاب می کند. [ بقرة 165 ]

ب‌.  حب به ترویج فحشاء: در آیه ذیل کسانی که دوست دارند، فحشاء را ترویج کنند، به مجازات شدید در دنیا (اجرای حد قذف) و آخرت (عذاب جهنم) تهدید شده اند.

* إن الذین یحبون أن تشیع الفاحشة فی الذین آمنوا لهم عذاب ألیم فی الدنیا والآخرة؛ کسانی که دوست دارند، فحشاء را در میان مؤمنان ترویج کنند، در دنیا و آخرت عذاب دردناکی دارند.[ النور 19 ]

ج. حب به دنیا و دارایی های دنیوی: در آیاتی از قرآن دوستی دنیا و دارایی دنیوی به گونه ای که مانع یاد خدا باشد و بر آخرت ترجیح داشته باشد، مورد مذمت قرار گرفته است:

* کلا بل تحبون العاجلة [ قیامة 20 ] * وتذرون الآخرة [ قیامة 21 ]؛ این چنین نیست؛ بلکه شما دنیا را دوست دارید و آخرت را وا می نهید.

* ووهبنا لداود سلیمان نعم العبد إنه أواب [ ص 30 ] * إذ عرض علیه بالعشی الصافنات الجیاد [ ص 31 ] * فقال إنی أحببت حب الخیر عن ذکر ربی حتى توارت بالحجاب [ ص 32 ] * ردوها علی فطفق مسحا بالسوق والاعناق [ ص 33 ]؛ ما سلیمان را به داود بخشیدیم. چه خوب بنده ای بود. او بسیار توبه کننده بود. به یاد آر وقتی را که اسب های زیبایی در آخر روز بر او عرضه شد. او گفت: من مال(اسب) را دوست داشتم و آن مرا از یاد پروردگارم باز داشت تا این که خورشید پنهان شد. (او اسب ها را چنان دوست داشت که گفت:) آنها را به نزدم بیاورید تا بر ساق ها و گردن هایشان دست بکشم.

* زُیِّنَ لِلنَّاسِ حُبُّ الشَّهَواتِ مِنَ النِّساءِ وَ الْبَنینَ وَ الْقَناطیرِ الْمُقَنْطَرَةِ مِنَ الذَّهَبِ وَ الْفِضَّةِ وَ الْخَیْلِ الْمُسَوَّمَةِ وَ اْلأَنْعامِ وَ الْحَرْثِ ذلِکَ مَتاعُ الْحَیاةِ الدُّنْیا وَ اللَّهُ عِنْدَهُ حُسْنُ الْمَآبِ (آل عمران/14)؛ شیطان دوستی خواسته های دنیوی مانند زنان و پسران و گنجینه های فراوان از طلا و نقره و اسب های نشان دار و چارپایان و مزرعه ها را آراسته است. آنها بهره زندگانی دنیاست و حال آن که بازگشتگاه زیبا نزد خداست.

د. حب به کافران دشمن مسلمانان: در آیاتی از قرآن دوستی مشرکان مکه یا یهودیان مدینه که دشمن مسلمانان بودند، نهی شده است:

* یا أیها الذین آمنوا لا تتخذوا آباءکم وإخوانکم أولیاء إن استحبوا الکفر على الایمان ومن یتولهم منکم فأولئک هم الظالمون [ توبة 23 ] * قل إن کان آباؤکم وأبناؤکم وإخوانکم وأزواجکم وعشیرتکم وأموال اقترفتموها وتجارة تخشون کسادها ومساکن ترضونها أحب إلیکم من الله ورسوله وجهاد فی سبیله فتربصوا حتى یأتی الله بأمره والله لا یهدی القوم الفاسقین [ توبة 24 ]؛ ای مؤمنان اگر پدران و برادران و همسران و خویشان خود را چنان چه کفر را بر ایمان ترجیح داده اند و اموالی که آنها را به دست آورده اید و تجارتی که بی رونقی آن را بیم دارید و خانه هایی را که به آنها علاقه دارید، از خدا و رسولش و تلاش در راه خدا بیش تر دوست داشته باشید، پس منتظر باشید تا خدا عذاب خودش را بفرستد. خدا قوم تبهکار را راهنمایی نمی کند.

* ها أنتم أولاء تحبونهم ولا یحبونکم وتؤمنون بالکتاب کله وإذا لقوکم قالوا آمنا وإذا خلوا عضوا علیکم الانامل من الغیظ قل موتوا بغیظکم إن الله علیم بذات الصدور [ آل عمران 119 ]؛ این یهودیانی را که شما دوست دارید ولی آنان شما را دوست ندارند و حال که شما به تمام کتاب های آسمانی ایمان دارید، هرگاه شما را دیدار کنند، می گویند: ما ایمان آورده ایم؛ اما هرگاه خلوت می گزینند، سر انگشتانشان را از خشم به شما به دهان می گزند. ای پیامبر به آنان بگو! از خشم خود بمیرید. خدا به درون سینه ها آگاه است.

هـ . حب به نامحرم به قصد کام جویی: آیه ذیل درباره حب زلیخا به یوسف است. حب او به یوسف برای این بود که از او کام جویی کند. 

* وقال نسوة فی المدینة امرأة العزیز تراود فتاها عن نفسه قد شغفها حبا إنا لنراها فی ضلال مبین [ یوسف 30 ]؛ زنان شهر گفتند: زن عزیز از جوان خدمتکارش کام خواسته است. دلش دوستی او را ربوده است. او در گمراهی آشکاری است.

چنان که ملاحظه کردید، چنان نیست که حب به طور مطلق امری مقدس باشد و حب در صورتی مقدس است که به خدا و مؤمنان به خدا تعلق بگیرد و به موجب آن خدا و آخرت ترجیح داده شود؛ اما اگر به کسی یا چیزی در مقابل خدا و آخرت تعلق بگیرد، نامقدس است.

توجه:  برای آگاهی از تلقی یکی از دوستان درباره قداست مطلق حب به کامنت های زیر مراحعه فرمایید. بدون مراجعه به لینک زیر شاید بحث این پست برای شما بی اهمیت جلوه کند.

نظرهاي شما ( )

 (چهارشنبه 86 خرداد 23 ساعت 4:23 عصر)